Ngoại tôi người gốc miền Trung. Ngoại nấu ăn ngon lắm, và món nào ngoại nấu cũng thấm đẫm gia vị, tiêu và ớt cay xè. Vậy nhưng, có chúng tôi, món nào qua bàn tay của ngoại cũng ngon, chẳng cao lương mỹ vị nào sánh được. Hiện tại xã xá thứ gì cũng sở hữu, các món quê xưa của ngoại mang khi đã có những chiếc tên mỹ miều, nằm trong menu của các nhà hàng sang trọng và giá cũng không hề rẻ, nhưng nghe đâu chẳng với món nào với được hồn quê và hương vị như món mà ngoại đã nấu.
 |
| Tôi kho một nồi cá phèn, để mua lại hương vị ngày xưa |
Ngoại thích ăn cá, bữa cơm nào hầu như cũng có cá. Lúc thì cá biển, khi lại cá đồng. Mỗi dòng, ngoại lại có kiểu kho khác nhau, và luôn phổ quát ớt.
Trong vườn nhà ngoại trồng đủ thứ cây, và không bao giờ thiếu ớt, gừng, nghệ, sả, tiêu… Là những thứ xoành xoạch phát triển thành gia vị cho món cá kho của ngoại. Bên cạnh đó, vườn ngoại còn đủ cái rau trái, nào rau lang, rau muống, rau dền, lại thêm bầu, bí, mướp, khổ qua. Chỉ cần đem rổ ra hái tí chút là đã đủ cho bữa cơm.
Bữa cơm của ngoại chỉ cần nồi cá kho, thêm dĩa đọt lang luộc, ngoại dằm chén nước mắm ớt, mà chúng tôi đứa nào cũng ăn mãi không dừng.
Mỗi lần được về ngoại, đứa nào cũng mê, vì được ăn ngon. Ngoại cũng biết ý, thương đàn cháu, nên lần nào cũng nấu thật rộng rãi cơm.
Trong muôn nghìn món ngon ngoại nấu, có món cá phèn kho, ngon chẳng thể tả.
lúc ngoại nấu, tôi thường loay hoay trong bếp để coi, rồi câu hỏi ko dừng. Vậy thành ra, ngoại vừa nấu vừa chỉ cho tôi. Ngoại còn nhắc, con gái, gì thì gì, phải biết nấu bếp, để sau này tự nấu cho mình ăn mà không phiền ai.
Năm tôi học lớp Mười, một bữa, tôi đi học về, xẹp ăn cơm với ngoại. Hôm đấy, ngoại kho một nồi cá. Tôi nhớ, mình đã ăn đầy đủ, vừa ăn vừa xuýt thoa, kể ngoại ơi con cá này tên gì, sao mà ngon quá vậy. Ngoại đề cập đó là cá phèn. Lần đầu tôi biết và được ăn cá phèn.
Thêm 1 lần nữa, ngoại nói, nay ngoại kho cá phèn, tôi lại gần coi. Ngoại đem cá rửa sạch rồi để ráo nước, đem hành tỏi giã nhuyễn rồi chuẩn bị những gia vị cơ bản như nước mắm, muối, tiêu, ớt.
Bắc chảo dầu lên bếp, ngoại cho vô chút dầu đậu phộng rồi đem bỏ hành tỏi đã đâm nhuyễn vô vừa là để khử dầu, vừa là để làm gia vị cho nồi cá kho. Khi hành tỏi ngả vàng, ngoại vớt ra chén, rồi cho tí chút các con phố tán vô chảo dầu để thắng nước hàng. Ngoại đảo đều, khi con đường tan và khởi đầu sở hữu màu cánh gián thì ngoại nhắc xuống.
Ngoại dùng mẫu nồi gang, xếp cá vào, xong xuôi cho đôi chút nước mắm, muối, mì chính, tiêu, chút con đường tán bào nhuyễn vô. Xong hết, ngoại cho ớt bột, vài trái ớt tươi, hành tỏi đã phi và nước màu vô để ướp. Chừng đâu 15 phút, ngoại bắc nồi cá lên bếp, để lửa nhỏ thiệt nhỏ.
Bữa cơm hôm đấy nhà ngoại mang cá phèn kho, thêm dĩa rau muống luộc, chén nước mắm ớt, thế mà vị ngon còn đến tận hiện nay.
Sau này, lúc tôi lớn, vô Sài Gòn đi học, nhớ có lần, đi chợ, nhận ra con cá nhỏ nhỏ sở hữu màu hồng, tôi hỏi người bán, nghe tư vấn đó là cá phèn, vậy là tậu về, học theo cách của ngoại đem kho, rồi nấu 1 nồi cơm trắng, luộc một ít đọt lang. Ngồi ăn 1 mình mà nhớ bữa cơm ngày xưa, nhớ nhà, nhớ ngoại. Nhớ khi ngoại nói “coi chừng mắc xương” mang tôi là đứa con gái quê 16 tuổi đã biết lo cơm nước chợ búa, lo việc nhà cho ba má an tâm đi rẫy. Vì có ngoại, đứa nào cũng là con nít, còn nhỏ lắm.
bữa qua, tôi nhận được hậu sự đồ ăn má gửi, là những rau trái ba tôi trồng, còn có ớt, tiêu, sả. Đột nhiên tôi nhớ ngoại quá chừng, tưởng tượng ngoại, khu vườn nhỏ của ngoại, những bữa cơm ở nhà ngoại, nồi cá phèn kho của ngoại, hình dung các ngày xa quê, tự lo cho mình, muốn nấu món gì cũng phải gọi về gặp ngoại để hỏi ngoại nấu làm cho sao “ngon như ngoại nấu”. Rồi nghĩ, nếu như còn ngoại thì phải chăng biết bao.
hôm nay, tôi kho 1 nồi cá phèn.
Bài và ảnh: Thu Phong
